Korzkiew – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Zielonki, 12 km na północ od Krakowa. Przez wieś przepływa Potok Korzkiewski zwany też Korzkiewką. We wsi znajduje się kościół parafialny p.w. Narodzenia św. Jana Chrzciciela oraz parafialny cmentarz grzebalny.

W najdawniejszych czasach tereny Korzkwi zalegała puszcza. Najwcześniejszy dokument wzmiankujący o wsi, która połączona była z kompleksem dóbr korzkiewskich pochodzi z 1352 roku. XVI wieczny kopiarz, in­formuje o przejęciu wzgórza Korzkiew oraz wsi Grębynic, Białego Kościoła, Gie­bułtowa przez podsędka krakowskiego Jana z Syrokomli.

Był on także właścicielem Syrokomli, Rudna, Białego Kościoła, Grębynic i części Giebułtowa. Ostatnią wieś zamienił z braćmi Jackiem i Sieciejem z Przybysławic właśnie za Korzkiew w 1382 roku. Jan z Syrokomli stał się protoplastą rodziny Korzekwickich – rodu, który wymarł w XV wieku. Do dziś istnieje kompleks wsi będących niegdyś jego dobrami. Jan z Syrokomli ufundował budowę posiadłości i kościoła rozpoczynając dzieje parafii w Korzkwi, jak i tak zwanego państewka korzkiewskiego.

Świątynia z XIV wieku przejęła część terenu od ogromnej parafii Św. Idziego w Giebułtowie. Granice parafii wyznaczone były ogólnikowo, prawdopodobnie obej­mowała ona 2/3 obecnej powierzchni (wsie: Grębynice, Naramę, Brzozówkę, Korz­kiew, połowę Owczar). Ośrodkiem parafii była siedziba obronna właścicieli Korzekwickich, a rolę wsi pełniło podzamcze (folwark z poddanymi i służbą). Rok erygowania parafii podawany przez archidiecezjalne informatory to 1386.

Rozwój i rozbudowa parafii oraz zamku w Korzkwi kontynuowane były przez potomków Syrokomli. Po Janie panem na Korzkwi był Zaklikla. Średniowieczne źródła podają informacje o jego licznych procesach z właścicielami miejscowości, zatargach z okolicznymi ludźmi, zniewagach i grzywnach, jakie w związku z nimi musiał spłacać. W latach 1416-1440 w Korzkwi panował syn Zaklikli - Mikołaj Korzekwicki. Wiemy o nim, iż musiał zawrzeć ugodę ze swą macochą Heleną, wdową po Zaklice, która mogła odtąd wycinać drzewa w okolicznych lasach. Jego następcą był Stanisław z Korzkwi, który wraz z żoną Jadwigą miał córki (Katarzynę, Jadwigę, Annę, Barbarę), co oznaczało koniec rodu Korzekwickich po mieczu. Ostatnia córka Mikołaja, Barbara była niezamężna i sprzedała w 1486 roku Korzkiew Szczepanowi Świętopełkowi Bolestraszyckiemu z Irządz, chorążemu przemyskiemu, który zmarł w 1501 roku.

Do roku 1517 Korzkiew była w rękach rodu Bolestraszyckich, w tymże roku Mikołaj Chorążyc przekazał mieszczanowi i kupcowi krakowskiemu Piotrowi Krupkowi cały zamek z folwarcznymi polami, stawami, łąkami i lasem, a także z prawem patronatu kościoła w Korzkwi, Białym Kościele i prebendy św. Marcina w Krakowie. Ten w 1519 roku prosił Zygmunta Starego o potwierdzenie dokumentów Kazimierza Wielkiego z 1352 roku dotyczących zapewne nabytego klucza dóbr.

Kościół w Korzkwi został zbudowany ofiarowany Św. Janowi Chrzcicielowi – patronowi fundatora. Wiadomo, że XIV-wieczny kościół był drewniany z umieszczoną pośrodku wnętrza chrzcielnicą. Z końca XIV lub XV wieku pochodzi zachowany do dziś go­tycki relikwiarz z kryształową puszką na Drzewo Krzyża Świętego oraz Stołu Wie­czernika. Tradycja podaje, że stojący na przeciwległym do zamkowego wzgórza ko­ściół był połączony z zamkiem mostem z rzemienia wiszącym nad Doliną Korzkiewki.

W 1445 roku wzmiankuje się o budowie kościoła i jego ubogim urządzeniu, lecz gdy wygasł ród Korzekwickich, zahamowało to jego budowę, a nawet spowodowało rozpad posiadłości. Sytu­acja korzkiewskiej parafii nie polepsza się, gdy władają nią następni właściciele: Szczepan Świętopełk z Irządz, jego syn Mikołaj, a w XVI wieku rody Krupków i Ja­skierów. Do ruiny korzkiewskiego kościoła przyczyniły się tendencje reformatorskie rodu Zborowskich. Informacja z Wizyty Radziwiłłowskiej 1599 roku podaje:

" Kościół walący się i pusty. Naczynia kościelne przechowuje we dworze Szymon Ługowski (ówczesny właściciel). Część gruntu uprawia karczmarz. Plebanię za­mieszkuje rzeźnik”.

W wiek XVII wprowadzili parafię Ługowscy. Był to czas podniesienia jej poziomu. Wsie wchodzące w skład parafii to: Korzkiew, Grębynice, Maszyce, Janu­szowice, Brzozówka, Przybysławice, Owczary. Ługowscy przebudowali zamek w stylu renesansowym, ufundowali nowe zagospodarowania (młyny, folusze, karczmę we wsi Chochoł, papiernię w Grębynicach), a na przeciwległym zamkowemu wzgó­rzu w latach 1620-1630 postawili murowany tym razem kościół pod wezwaniem Świętego Jana Chrzciciela. Konsekracja ko­ścioła odbyła się w 1640 roku przez biskupa Tomasza Oborskiego.

Zachowane XVII-wieczne elementy wnętrza kościoła to: pięć wczesnobarokowych, drewnianych ołtarzy (w tym ołtarz główny Chrztu Chry­stusa), wrota, rzeźbiona ambona, barokowa kropielnica, organy, kobierce oraz zamu­rowana obecnie nad prezbiterium dawna loża kolatorska i dzwon z 1520 roku. Z XVII-wiecznych pamiątek pozostały w parafii dwa krucyfiksy, późnobarokowy kie­lich, feretrony, srebrna, gotycka monstrancja ze stopą barokowa z 1640 roku oraz ob­raz Matki Bożej Śnieżnej. Na ścianach kościoła widnieją herby właściciela parafii Aleksandra Ługowskiego z datą 1623. Obecna, wczesnobarokowa świątynia peł­niła, obok funkcji sakralnej także funkcję obronną. Wskazuje na to okrągła baszta z otworami w kształcie klucza.

W ołtarzach bocznych kościoła znajdują się obrazy z XVIII wieku: Nawie­dzenie, Koronacja Matki Boskiej, ołtarz Świętego Józefa oraz cudowny obraz Jezusa Miłosiernego "Ecce Homo" autorstwa nieznanego artysty. Śladami XIX-wiecznych właścicieli zamku - Wodzickich są pomniki grobowe w murach zewnętrznych ko­ścioła oraz ornat haftowany przez żonę Wodzickiego - Eleonorę. Z tego okresu po­chodzi także zamieszkana do dziś plebania i organistówka znajdujące się w pobliżu kościoła.

Następni właściciele, którzy zmieniali się w latach 1664-1945, mieszkali poza Korzkwią, jednakże dokonywali wielu zmian na terenie tej posiadłości. Rezydujący do połowy XVIII wieku Jordanowie od­budowali zamek w stylu włoskiego odrodzenia, w którym umieścili kaplicę. Również z tego okresu pochodzi pierwsza wzmianka o kluczu korzkiewskim z zamkiem. Skła­dają się na niego: oficyny, browar, folwark. Wsie parafialne to: Januszowice, Przyby­sławice, Grębynice, Maszyce, Brzozówka, Prądnik Górny i Dolny z szabelnią, nożownią, papiernią i folwarkami.

Znaczny wkład w rozbudowę korzkiewskiej posiadłości, a więc i całej parafii mieli Wodziccy - właściciele do połowy XIX wieku. Zamek nadal był opuszczony, Wodzicki zadbał jednak o założenie w 1820 roku parku w stylu angielskim. Wieś Korzkiew pod zamkiem składała się wówczas z dworu, karczmy, młyna, 17 chałup, siedziby klucza folwarków, kościoła parafialnego, plebani, cmentarza z murowaną kaplicą Przemienienia Pańskiego i organistówki.

Po trzecim rozbiorze polskim Korzkiew z należącymi do jej parafii wsiami znalazła się pod panowaniem austriackim. Granica austriacko - rosyjska przebiegała w poprzek Doliny Prądnika, oddzielając parafię od Rzeczpospolitej Krakowskiej, co ne­gatywnie wpływa na jej rozwój. W pierwszej literackiej wzmiance o Korzkwi z 1827 roku, Klementyna z Tańskich Hoffmanowa mieszkająca w korzkiewskim dworku stwierdziła, że zamek nie nadaje się do rezydowania.

W dalszej historii parafii ważną datą był rok 1853, gdy spłonął kościół. Stara­niem księdza proboszcza Jana Smurło, zaangażowanego także w rozwój szkolnictwa parafii, odbudowę kościoła podjęto już w 1859 roku. W tym czasie zaczęły być także prowadzone parafialne księgi chrztów, ślubów i zgonów.[1] Do parafii należały wsie: Brzozówka, Garlica Duchowna, Górna Wieś, Grębynice, Januszowice, Przybysławice oraz Wola Zachariaszowska i Garlica przyłączone w 1823 roku z parafii w Zielonkach.

Historia parafii w XX wieku równie silno złączona jest z losami posiadłości korzkiewskiej. Zamek korzkiewski wybudowany na ostrodze meandrowej należy do rzędu warowni, których jest wiele na Szlaku Orlich Gniazd (np. Ojców, Pieskowa Skała, Rabsztyn). Przebudowana w XVII i XVIII wieku rezy­dencja obronna w Korzkwi przez lata popadała w ruinę, zachowała jednak pozostało­ści renesansowej świetności. Są to: piętrowy, dwuskrzydłowy budynek z dziedzińcem, studnia kuta w skale oraz część murów obronnych z frontową bramą wjazdową ujętą rustykowanym obramieniem. W podzamczu zachowały się także fundamenty XIX-nego dworu rozebranego w latach 50-tych XX wieku oraz pozostałości dawnego parku w stylu angielskim. Plany odbudowy ruin zamku powstały już w latach 20. W tym czasie (prawdopodobnie ok. 1915 roku) została zbudowana szkoła w Korzkwi w odległości kilkudziesięciu metrów od zamku. Próby odbudowy zamku podjęte przez Komitet dla Badań i Zabezpieczenia Zamku wraz z PTTK nie powiodły się. W latach 70-tych Wojewódzki Konserwator Zabytków cofnął zgodę na odbudowę ruin, jednak w ostatnich latach ich sytuacja uległa zmianie. Potomek Wo­dzickich - Jerzy Donimirski odkupił w 1997 roku posiadłość na własność, a prace re­nowacyjne pozwoliły mu wprowadzić się z rodziną do zamku. Obecnie odbudowane są niemal wszystkie ściany zamku, dziedziniec, wieża i drewniane ganki wokół mu­rów. Donimirski planuje także założenie Korzkiewskiego Parku Kulturowego, który ma obejmować obszar wzgórza zamkowego (w nim: muzeum w lochach, karczma w podziemiach, hotel z pokojami w baszcie, restauracja i sale wielofunkcyjne). Korz­kiewski Park Kulturowy ma się rozciągać na sześciohektarowy park u stóp góry zam­kowej z dróżkami rowerowymi i pomnikami przyrody, dworem, browarem i austerią, mini skansenem, amfiteatrem w wapienniku i stawem. Przewiduje się także współpracę wszystkich ośrodków parafialnych oraz okolicznych wsi.

W parafii korzkiewskiej znajdują się także pojedyncze miejsca mające war­tość historyczną. Są to: klasycystyczna kaplica z XIX wieku w Grębynicach, młyn z przełomu XIX i XX wieku w Prądniku Korzkiewskim, dworek z 2 połowy XIX wieku w Owczarach oraz liczne przydrożne kapliczki.

Na terenie państewka korzkiewskiego znajdują się również lokalne pomniki przyrody. Enklawą Ojcowskiego Parku Narodowego jest rezerwat endemicznej brzozy ojcowskiej w przysiółku Hamernia Prądnika Korzkiewskiego. Również w tejże wsi, nad drogą w stronę Ojcowa znajduje się aleja grabów. Park Korzkiewski pod zamkiem porastają skupiska starych wiązów i dereni. Charakterystyczne dla parafii korzkiewskiej wcho­dzącej w Jurę Krakowsko - Częstochowską są liczne skałki jurajskie i kredowe roz­siane po całej okolicy.

W pierwszej połowie XVII wieku w Korzkwi znaleziono skarb. Całość skła­dała się z 800 monet rzymskich z okresu Nerona de Kommodusa, najstarsza moneta pochodziła z 188 roku ne. Skarb przetopiono w kufel, który dzisiaj można zobaczyć w Muzeum Narodowym w Poznaniu. O jego pochodzeniu mówi łaciński dystych na pokrywie:  „Silny oracz orząc pole w Korzkwi wyorał pługiem to bogactwo, z którego jest dzban...”.